Projektovanje zelenih povrsina

Uvod:

Segmenti izliženih radova, na zadate teme, su rađeni u okviru elaborata iz predmeta Uređivanje predela i predmeta Projektovanje zelenih površina, na smeru Pejzažna arhitektura, šumarskog fakulteta u Beogradu.

U celini radovi su izlagani na Oktobarskom Urbanističkom salonu u Kragujevcu (2002 god.), Plan predela za područje Avale i na Sajmu Hortikulture u Beogradu (2004 god), svih šest radova, na predlog asistenata šumarskog fakulteta.

Rad br. 1:

Tema prikazanog rada su otvoreni prostori blokova namenjenih kolektivnom stanovanju, na primeru stambenog bloka u Resniku. Rad sadrži kompozicioni plan i preseke uređene površine.

Ideja je bila da se prostornim rasporedom sadržaja, opremom i zelenilom olakšaju i ulepšaju momenti odmora stanovnicima stambenog bloka. Površina predviđena za uređenje je planom podeljena na dve velike celine. Prva celina se pruža duž zgrada i namenjena je prilazima zgradi. Druga površina predstavlja otvoreni prostor unutar samog bloka i planom je podeljena na četiri manje celine različitih namena i sadržaja, u vidu platoa različitih nivoa: plato namenjen sportskim aktivnostima, plato namenjen igri dece, plato namenjen mirnom odmoru stanovnika i plato sa Sunčanim satom. U okviru platoa namenjenog sportskim aktivnostima od sadržaja je predviđeno igralište za košarku, a od konstruktivnih elemenata je predviđena fontana sa česmama. U okviru platoa namenjenog igri dece predviđena je ugradnja drvenog mobilijara, peščanika i podizanje manjih travnatih površina. Treći plato je namenjen mirnom odmoru stanovnika u hladovini visokog rastinja, opremljenom mobilijarom za sedenje, travnatim površinama i jednom dekorativnom zelenom površinom u centralnom delu. U okviru četvrtog platoa je previđena ugradnja mobilijara za sedenje i Sunčanog sata. Platoi su oplemenjeni pigmentisanim betonskim elementima toplih boja, manjim travnatim površinama i otvorima sa visokim drvećem. Cela površina je zaštićena od spoljašnjih uticaja kompozicijama zelenila koje čine visoko i nisko rastinje.

Rad br. 2:

Rad sadrži detalje konstruktivnih elemenata, koji imaju za cilj da 'ožive' prostor stambenog bloka u Resniku. Planom se predviđa ugradnja Sunčanog sata, fontane sa česmom, dva peščanika, mobilijara za sedenje (polukružne klupe, ravne klupe u sklopu potpornih zidova i setovi za sedenje koji se sastoje iz klupe, stolica i stočića), rasvete (niskih i visokih svetiljki) koja će omogućiti korišćenje prostora i u večernjim časovima. Planirani konstruktivni elementi su u skladu sa funkcionalnim i estetskim kriterijumima. Primenjene forme su vrlo jednostavne i uskladjene sa arhitekturom prostora. Korišćeni materijali su uglavnom prirodni. Veštački materijali su korišćeni za popločavanje i izgradnju fontane sa česmama. Odabirom toplih boja ovih elemenata je eliminisana hladnoća i ostvareno njihovo savršeno uklapanje u prirodni ambijent prostora.

Rad br. 3:

Tema prikazanog rada je uređivanje javnih otvorenih površina. Radom su obuhvaćene tri, po nameni, različite javne površine: trg, dvorište osnovne škole i atrijum poslovne zgrade. Zajedničko za sve tri površine je veliki broj potencijalnih korisnika tokom dana, sa kraćim zadržavanjem.

Kompozicija uređenja trga u Ulici Milutina Bojića, u Beogradu, je bazirana na kombinaciji geometrijskog stila (jedna osa simetrije) primenjena na arhitektonskim elementima prostora i pejzažnog stila primenjenog na planiranom zelenilu. Primenjeni stil u oblikovanju zelenila podrazumeva slobodne forme drveća, žbunja i njihovih kompozicija. Svaka od četiri planiranih zelenih površina je uokvirena niskom, pravilno formiranom živom ogradom. Planom je predviđeno podizanje dva centralna elementa, fontane jednostavne forme i uzdignutog cvetnjaka sa postojećom bistom Milutina Bojića.

Po četna ideja za uređenje školskog dvorišta je zasnovana na funkcionalnosti i stvaranju prijatnog ambijenta đacima Osnovne škole u trnucima odmora i bavljenja sportom. Planom su predviđene četiri površine različite namene i različitih sadržaja, koje čine jednu jedinstvenu celinu. To su: ulaz sa visoko dekorativnim zelenilom, prostor za odmor u hladovini visokog rastinja, kompleks sportskih terena i arboretum sa učionicom na otvorenom.

Geometroijski stil je nosilac kompozicionog rešenja atrijuma u okviru poslovne zgrade, kako u arhitekturi prostora, tako i u planiranom zelenilu. Planom je predviđena sadnja i održavanje isključivo topijarnih formi, koje podrazumevaju orezivanje planiranog drveća i žbunja u formama pravilnih geometijskih oblika. Centralni element prostora je fontana sa vodenim ogledalom.

Rad br. 4:

Tema rada je vrt, na primeru uređenja seoske okućnice. Rad sadrži: kompozicioni plan, nivelacioni plan, presek, 3d pomoćnog objekta, 3d bazena sa platoom za sunčanje i konstruktivne detalje pečenjare, pomoćnog objekta, ružičnjaka i ograde.

Ideja za uređenje je bila da se, krajnje jednostavnim arhitektonskim rešenjem dvorište učini funkcionalnim i planiranim zelenilom prijatnim za korisnike. Atraktivnu dimenziju prostoru daju bazen sa platoom za sunčanje i ružičnjak. Zelenilo je planirano u slobodnom stilu, gde preovladava visoko lišćarsko drveće, koje ima višestruku ulogu: da izoluje dvorište od spoljašnjih dešavanja, da omogući intimniju atmosferu u dvorištu, da formira prijatnu hladovinu na većoj površini i naravno da učini prostor atraktivnijim. Planom predviđeni materijali su isključivo prirodni, popločavanje lomljenim kamenim pločama, podizanje potpornih zidova, česme i pečenjare lomljenim kamenom i podizanje ograde od drvenih dasaka.

Rad br. 5:

Tema prikazanog rada su parkovi i rekreativne površine, na primeru parka u Po žegi, koji zajedno sa priobaljem reke Skrapež čini jedinstvenu celinu. Rad sadrži: kompozicioni plan, legende sadnog i građevinskog materijala, 3d prikaz prostora namenjenog mirnom odmoru i 3d prikaz pojedinih punktova u okviru prostora za miran odmor.

Postojeći građevinski elementi (Dom zdravlja, sportski tereni, kej i prilazi), kao i položaj reke, uticali su na prostorni raspored planiranih celina i sadržaja. Prvu celinu čine uređeni prostor oko Doma zdravlja sa planiranim parking prostorima i dekorativnim zelenilom, i površina namenjena mirnom odmoru bolesnika i posetilaca parka, sa izolovanim punktovima. U centralnom delu je planiran park sa zabavnim parkom. Park je oplemenjen visokim i niskim rastinjem visokog dekorativnog svojstva, cvetnjacima živih boja i centralnom fontanom sa vodenim ogledalom. Treća celina je namenjena igračima mini-golfa. U okviru ove celine je predviđeno podizanje mini-golf terena koji je u skladu sa svim pravilima igre i podizanje kafe kluba namenjenog istim. Četvrta površina se nalazi između keja i reke. Planirano zelenilo na ovoj površini čine vrste visokog i niskog rastinja, čiji su zahtevi u skladu sa uslovima sredine koja je tipična za obalu reke. Planirano rešenje kompleksa pruža sadržaje korisnicima svih starosnih struktura, različitih interesovanja i različitih potreba kada je upitanju odmor (pasivan i aktivan odmor). Svi sadržaji su povezani pešačkim stazama različitih prioritrta i kružnom biciklističkom stazom koja se proteže oko parka i površine sa mini-golf terenom. Ceo kompleks je planom opremljen mobilijarom za sedenje za veliki broj korisnika u jednom trenutku (drvene klupe u okviru popločanih površina i drveni setovi za sedenje u okviru travnatih površina ispod visokog drveća), česmama, rasvetom, oglasnim tablama i putokazima. Kompozicije planiranog zelenila su u slobodnom stilu, u vidu manjih masiva, većih i manjih grupacija i drvoreda duž staza sa najvišim prioritetom i duž kružne biciklističke staze.

Rad br. 6:

Prikazani rad predstavlja sintezu najinteresantnijih grafičkih priloga koji su urađeni u okviru studentskog rada "Plan predela za područje Avale", na predmetu Uređivanje predela. Rad sadrži: plan postojećeg stanja, plan planiranog stanja, preseke planiranog stanja, 3d izglede cele Avale, 3d dela Avale predviđenog za uređivanje, postojeće i planirano stanje prilazne zone i 3d prikaze konstruktivnih detalja koji su planirani u okviru prilazne zone (oglasna tabla, kamena česma i nastrešnica).

Deo područja Avale koji je predviđen za uređivanje obuhvata celu avalsku kupu i proteže se duž Vranevačkog potoka, kroz niže delove Avale, severoistočno od avalske kupe. Ukupna površina obuhvaćena planom je 633.03 ha. Ovim delom su obuhvaćena dva naselja prisutna na području Avale, deo Belog potoka i deo naselja Zuce.

Ideji o nameni i prostornom rasporedu sadržaja je predhodio niz analiza postojećeg stanja: istorija Avale, uslovi sredine, naselja, saobraćajnice, vode, poljoprivrene površine… Zatim postavljanje ciljeva planiranja, koji su utvrđeni na osnovu činjenica da područje Avale ima neprocenjiv značaj u unapređenju i zaštiti životne sredine, rekreativno-izletnički potencijal, da je blizu grada Beograda i da je od kulturno-memorijalnog, zdravstveno-rekreativnog, turistickog, kulturno-prosvetnog i naučnog značaja. Neki od ciljeva su: sprečavanje ili ublažavanje faktora koji posredno ili neposredno ugrožavaju prirodne vrednosti; uspostavljanje prirodne ravnoteže i procesa kruženja materije i proticanja energije u ekosistemima; eliminisanje i ublažavanje negativnih uticaja čoveka, koji dovode do ugrožavanja predela; korišćenje svih raspoloživih mera za negu predela; izgradnja novih elemeneta i objekata koji će se u potpunosti ili delimično uklopiti u prirodnu i ambijentalnu celinu Avale… Da bi se postigli postavljeni ciljevi, za potrebe planiranja dela podrucja Avale izvršeno je zoniranje na osnovu potencijala površina i ideja o njihovom iskorišćavanju na najbolje mogući način: poljoprivredna zona, zona mirne rekreacije, edukativno-rekreativna zona, zona zaštite prirode, zona zaštite kulturno-istorijskog nasledja. U okviru zone mirne rekreacije od sadržaja su planirni: prilazna zona, biciklističke staze, pešačke staze, manja vodena površina, površina namenjena jednodnevnom izletu, hotel sa mogućnošću prenoćišta, uredjenom baštom i uredjenim zelenilom i dečije igralište. U okviru edukativno-rekreativne zone od sadržaja je planirana izgradnja skloništa i hranilišta za životinje koje žive na Avali. Plan predvidja kompletnu rekonstrukciju svih objekata koji su prisutni na području Avale: Hotel ''Avala'', parking ispred hotela, ograda oko betonske površine ispred Hotela, popločane površine na potezu Hotel-Spomenik, postojećeg i postavljanje novog dodatnog mobilijara, planinarske Kuće ''Mitrovićev Dom'', rasadnika, pansiona '' Beograd ''… Planom su obuhvaćeni i iskorisćeni svi potencijali na najbolji mogući način u skladu sa principima održivosti predela. Sadržaji koji su predvidjeni planom mogu da privuku različite starosne i socijalne strukture, i pružaju mogućnosti različitih aktivnosti (biciklizam, pešaćenje, uživanje, edukacija....). Predložen plan, Avali kao delu zelenog pojasa grada Beograda vraća u potpunosti primarnu izletničko-rekreativnu funkciju, i ne manje bitne, turisticku, kulturno-memorijalnu, kulturno-prosvetnu i naučnu funkciju.