Razvoj arhitekture
- Detalji
- Napisao: mr Dragana Mecanov
Palata «Kronić», izgrađena je u periodu od 1906-e do 1913-e godine u stilu eklekticizma. Danas predstavlja jednu od najlepših građevina u Somboru, mada u velikoj meri oštećenu.
- Detalji
- Napisao: prof. dr Velimir Ćerimović
Danas se malo zna da je nastajanje, stepenovanje i razvoj oblika pravoslavne crkvene porte, u institucionalnom i graditeljskom smislu, vezano za drevnu instituciju Hrišćanstva, odnosno za njenu (hi)jerarhijsko-eparhijsku strukturu, njeno dogmatsko učenje i obredno-religiozne potrebe pravoslavno profilisanog crkveno-duhovnog bića.
- Detalji
- Napisao: Dragan Marković
- Detalji
- Napisao: Dragan Marković
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Estetika u marksisitickim teorijama je vrlo popularna u razmatranjima danas. Mozda je najbolje osvrnuti se na delovanja nekih licnosti i njihova zapazanja, a iz toga i teorije. Na primeru licnosti Markuzea se moze dosta saznati o estetici toga doba.
- Detalji
- Napisao: Dragan Markovic
Nadrealizam kao izraz modernosti se sagledava kao primer primenjenosti Frojdove psihoanalize na stvaranje umetničkog dela kroz četri osnovna aspekta: (1) sa aspekta automatkog slikanja, crtanja i pisanja poezije zasnovanih na svesno nekontrolisanom načinu izražavanja, (2) sa aspekta nadrealističke opsesije fetišima kao odraz odnosa subjekta i objekta, (3) sa aspekta nadrealističkog načina života zasnovanog na narcističkom načinu ponašanja (4) sa aspekta pokušaja doslednog, mimetičkog prikazivanja sna i fantastičnih i fantazmatskih predela i situacija.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
U najveca dela anticke umetnosti ubrajaju se i velika dela arhitekture i vajarstva. Stari Grci su izdvojili sedam tih dela i nazvali ih sedam svetskih cuda. O njima ima dosta podataka u antickim i kasnijim izvorima.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
U toku XIV i XV veka turski osvajaci su zauzeli istocne krajeve nekadasnje Jugoslavije, pa tako oni i dolaze pod neposredan uticaj islamske civilizacije. Turci tako donose orijentalne principe izgradnje gradova sa razvojem privrede, stambenih i kulturnih cetvrti naselja, tako da se sve veci broj stanovnika naseljava u gradovima napustajuci sela.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
S primanjem hriscanstva medju Slovenima na Balkanu pocinju da se dizu crkve. Njihovo gradjenje, ukrasavanje skulpturom, oslikavanje freskama,snabdevanje ikonama i liturgijskim predmetima, uveli su Juzne Slovene u IX veku u krug najviseg umetnickog stvaralastva Sredozemlja.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Kada pokusamo da razdvojimo praistorijsku od anticke umetnosti na ovim prostorima, nailazimo na istrazivacke probleme. Presudnu ulogu kod proucavanja imaju geografija, odnosno kulturno - istorijski i drustveno - ekonomski momenti. Vec od VI veka pre N.E. pocinje nova faza razvoja, koja je vezana za procvat i jacanje plemenske aristokratije Ilira i njihovih suseda, kao i siroko razvijene trgovinske veze sa Grcima.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
U svojoj knjizi "Cetiri elementa u arhitekturi", Gotfrid Zemper arhitekta i istoricar, dokazuje da se arhitektura istorijski razvila i bila odgovor na cetiri razlicite primenjene umetnosti: keramiku, drvodeljarstvo, zidarstvo i tkanje.On je tvrdio da je centralno ognjiste po formi izvedeno iz postojanja toplote i vatre povezanih sa keramikom i metalnim predmetima, dok ogradni zidovi svoje korene vuku iz tkanja, krov zavisi od tesarske vestine,a terasa ili nasip od zidarstva.
- Detalji
- Napisao: Haris Piplas
Ekistika je nauka o ljudskim naseljima, ali i planiranju zajednica pa čak i pojedinih objekata sa obraćanjem pažnje na geografiju, zaštitu okoline i sam pejzaž, ali i na fiziološke i antropološke faktore, a naravno i na političke, kulturne i estetske faktore. Ona je nastala 1942. godine, a osnivač je bio grči arhitekt i urbanist Konstantinos Apostolos Doxiadis.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Beat pokret je veoma uticao na socijalnu klimu, posredno i-ili neposredno kroz umetnost je uticao i na urbanizam i socijalno ponasanje odredjenih grupa. Po Anri Torgu, koji se u svojoj knjizi Pop i rock muzika, u izdanju CLiO iz 2002. godine, bavio proucavanjem istog, ovaj pokret pobunjenika tj. beatnika, koji je okupio razlicite socijalne kategorije, medju kojima najvise presnika, ali i umetnika, uticao je na urbanitet i kontekst americkih gradova i zivot umetnika u potpunoj meri.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Minimalisticka arhitektura, umetnost i dizajn su nastale kao proizvod raznih uticaja, a u evropsku kulturu dosla je tek pre nekoliko stotina godina. Savremeni minimalizam ima 4 razlicite polazne osnove, a to su:
1. Japanski uticaj (Daleki Istok), zen umetnost
2. Islamski uticaj (Bliski Istok), orijentalna umetnost
3. Ruski stil (Konstruktivizam)
4. Skandinavski stil (Ikea design)
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Tehnologija ima veoma veliki opseg uticaja na promene u dizajniranju i projektovanju tj. 3d (ako je to uopste finalna dimenzija prostora, danas), modeliranju i prikazu kao i gradjenju zgrada (tj. gradjevinskih formi) isto kao sto menja druge oblasti zivota. Frank O Gehry je dokazao da arhitektura moze biti umetnost, svojim vrhunskim projektima u dekonstruktivistickom maniru, ali to je znacilo da je ona i dalje osudjena da sluzi prakticnoj nameni.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Zemlja kao simbolicki element je bila vrlo cest predmet u umetnickim radovima i arhitektonskim simbolickom izrazavanju u 50 tim i 60 tim godinama 20. veka, to su bili takozvani radovi na zemlji ili koji se prave od zemljanog materijala kao i radovi koji su izradjeni od zemlje i njenih produkata. Ovaj pokret javlja se i u vreme delovanja novog brutalizma kao pokreta arhitekture u Velikoj Britaniji.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Dekonstruktivizam, ako se sire posmatra, predstavljan filosofskim pojmom dekonstrukcije, doziveo je u kasnim 80-tim god XX veka svoj potpuni razvoj u arhitekturi. Ovaj period, koji je jos uvek postmoderna, karakterise ovaj pravac kao ideju o nekoj vrsti fragmentacije ili manipulaciju idejom o strukturnoj povsini kao da je ona neka vrsta koznog omotaca poput haljine i sl. Zatim bavi se nelinearnom i neeuklidovskom geometrijom kao oblicima koji distorziraju i pomeraju lokacije nekih elemenata arhitekture, kao sto su envelope, omotaci i strukture, gradjenih tela; tako da, nastaju zgrade kao vid kontrolisanog haosa kao nesto stimulativno i kao podsticaj za radjanje novih delovanja arhitekata.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Na prostorima bivse Jugoslavije, u proslom veku, arhitektonski opus je bio vidu u dva potpuno razlicita istorijska perioda. To su period do drugog svetskog rata kao i period posle II svetskog rata do pojave postmodernosti u svetskim okvirima, dakle 70-tih godina XX veka.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
U renesansnom periodu ne postoji jedinstveno definisanje estetickog fenomena i same estetike kao grane filozofije umetnosti. Karakteristika je uspostavljanje tzv. nove umetnosti i sa time u vezi, pojava nove estetike. U ovom periodu se, jos uvek, posebno ne razdvajaju estetika i umetnost, odnosno filozofija, formiraju se samo znacajne teorije arhitekture koje su nastale u poznoj Gotici.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Srednjovekovna estetika je dala nova tumacenja lepog kroz umetnost kao sastavni deo sireg poimanja sveta, putem stilskih figura alegorije i metafore, kroz tekst i knjige. O arhitekturi kao disciplini umetnosti je vladalo veoma visoko misljenje, kao o grani graditeljstva koja odrazava Bozansko i njegove koncepcije. Materijalni svet je ovde, kao i kod Plotina u Antici, prosudjivanje ideja o uredjenosti i lepom, cije teze su kasnije i razvili visokogoticki skolastici. Estetika srednjeg veka je kompleksna za izucavanje zbog njene neradvojne veze sa teologijom i simbolikom. Izucava se znacenje umetnickog dela i formi u prirodi, gde se jedno telo tumaci putem simbola i stilskih figura kao u knjizevnom tekstu, kako u teologiji, tako i u estetickom prosudjivanju.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
"I na pocetku bi rec" - pise u Bibliji. Slika uradjena u tehnici ikone, predstavlja tako deo arhitektonskog enterijera kao gradjevine, ali postoji i odvojeno, teologijom se tumaci sadrzaj ikona, po Ostrogorskom koji je autor Istorije Vizantije. Umetnost tako ne moze biti subjektivna, cak i sam pristup slikanju ikona pripada delovanju Bozijih promisli i raznih rituala i obreda vezanih za crkvu, post, molitva, krstenje, svete tajne, ispovedanje, citanje zitija, liturgije, kao prihvatanje blagodeti Sv. Duha. Poznato nam je delovanje cudotvornih ikona. Rec u Svetom Pismu tako predstavlja Energiju, Univerzum predstavlja Svet, a Crkva novi simbolicki Univerzum.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Obzirom na to da je termin, odnosno pojam estetike kao nauke o lepom, ali i ruznom, u opstem smislu definisan mnogo kasnije u istoriji, u starogrckoj estetici se razmatraju i prosudjuju pojmovi lepog, a sa tim u vezi i harmonije u arhitekturi, ali i umetnostima kao njenim nezaobilaznim pratiocima u Antici. Anticki izvori pokazuju izvesnu kontinualnost kada se razmatra pojam lepoga koji se izjednacava sa onim sto je esteticko. Tako, na primer Partenon je lep ako je u harmoniji, u proporciji, on je zato esteticna gradjevina.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Aristotel se smatra prvim autorom koji je ostavio pisane tragove iz oblasti estetike u umetnosti. U svom delu pod nazivom "O pesnickoj umetnosti" on pise o poeziji koja je i nuzna za shvatanje antickog arhitektonskog opusa. Takodje, delo nosi naziv "Aristotelova poetika". Za istrazivanje estetickog su tako znacajne kategorije dela, pa stoga, imamo vrhunsko delo ili ostvarenje u umetnosti, zatim srednje umetnicko delo, prosecne vrednosti i lose umetnicko delo, koje nema pravu vrednost. Put analize i prosudjivanja estetcikog je takodje proces stvaranja umetnickog dela. On se krece pravcem iz ontoloskog, tj. nauke o bicu, ka subjektivnom aspektu, ka narusavanju koncepcije i uspostavljanju specificnog odnosa tj. kreativnog i kao preobrazaja covekove imaginacije.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Le Korbizje jednom prilikom rekao da je konstruktivizam termin cija je oznaka nejasna pa potom i neodredjena, suprotno purizmu ili italijanskom racionalizmu granice ovog pokreta nisu nikad jasno definisane. Preciznije, ovaj pokret kao termin mozemo razmatrati u domenu brisanja tradicionalnih razlika, odvajanja umetnosti od zivota ili kako su produktivisti u sloganu iz ranih dvadesetih izjavili: "Dole sa umetnoscu! Neka zivi tehnologija! Neka zive konstruktivisti!"
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Arhitektura nije nikada bila narocito zanimljiva za razmatranje anarhistickim misliocima, ali takodje arhitektima nije bio zanimljiv anarhizam kao drustveno istorijski pravac i -ili pokret. Ipak, postoje neki nagovestaji da sa pojavom situacionista i njihovih filosofskih teorija ona to pocinje da postaje. Tvorac postmoderne arhitekture Charles Jencks '70-tih godina tvrdi posto se upoznao sa anarhizmom Bakunjina i Kropotkina da je jedan od razloga uspeha velikih arhitekata poput Alta i Korbizjea bio slobodan sistem (dez)organizacije tj. nacin organizacije projektnih biroa, mada je to bilo vise nagonski i-ili intuitivno, jer oni navodno nisu bili upoznati sa teorijama anarhizma!
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Smisao pojma postmoderne se vezuje za nauku o knjizevnosti i kasnije pocinje da se postepeno prenosi i na arhitekturu, ali i likovne umetnosti, narocito slikarstvo, i potom dostize kulminaciju u sociologiji i filosofiji. Nastanak ovog pojma ne moze se precizno utvrditi. Kod A. Tojnbija nastanak pojma se vezuje jos za 1875. godinu, dok je Umberto Eko u svom postmodernom romanu Ime ruze izrazio stav da ce postmodernost u svojim nastancima doseci i do Homera!
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Cetiri elementa: vatra, zemlja, vazduh i voda po ucenju antickog mislioca Empedokla predstavljaju koren svih stvari. Sve stvari nastaju spajanjem i mesanjem ovih elemenata dok ih povezuje ljubav odnosno afinitet. Ovo ucenje potice jos iz V veka pre nase ere. Sto se simbolike broja 4 tice on u razlicitim tradicijama predstavlja arhetip kojim se oznacavaju bitni aspekti pojavnosti sveta, takodje predstavlja i simbol materije, kao kvadrat, simbol racionalnog, a pojavljuje se u razlicitim oblicima kao 4 strane sveta, 4 meseceve mene, 4 godisnja doba, 4 temperamenta, 4 slova u Bozjem imenu.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
U XX veku avangarda daje novo tumacenje arhitektonskog opusa, kroz pristup da su umetnost i kultura kao i arhitetkura sve ono sto je i sam umetnik. Prostor i vreme se poimaju kao matematicko fizicki fenomeni i transponuju na umetnicki opus arhitekture. Pojavljuje se uticaj teorije relativiteta Alberta Ajnstajna u tumacenju umetnickog dela kao i teorije Lobacevskog u matematici kao i Bergsona. Prostor i vreme su integrisani na razlicite nacine, sve ovo se nuzno povezuje sa kretanjem, razmatrajuci dinamiku kao oblast fizike i njene zakone linearnog kao i ciklicnog kretanja, kao pulsiranje ka centru i od centra.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Termin postmoderna koji je prvi put usao u modu sedamdesetih godina XX veka, ima razlicita znacenja. Neki naucnici i teoreticari ga upotrebljavaju kako bi opisali avangardna desavanja u kulturi i umetnosti uopste. Ovo se sve takodje odnosi i na arhitektonski opus. To su novi kao i eklekticni stilovi koji su ovekovecili kulturne tokove s pocetka XX veka, ali su ih isto tako transformisali i prevazisli.Tako se postmoderna arhitektura udaljavala od modernog stila koji se najbolje ogledao u Bauhaus pokretu i stilu iz dvadesetih godina XX veka.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Proces stvaranja odnosno kreativni cin je najkarakteristicniji element u proucavanju japanske umetnosti u periodu XX veka i narocito se primenjuje na arhitekturu. Kreativni proces ili mozda bolje receno, kreativni cin vezuje se za svaku granu umetnosti, parametri prosudjivanja u estetickom smislu su identicni. U poeziji, isto kao i u slikarstvu, kao i u arhitekturi, nema definicije umetnosti, vec je apostrofiran sam postupak.
- Detalji
- Napisao: Maja Markovic
Retko koji oblik simbolizuje duh americkog grada bolje od oblakodera. Omogucen novim tehnikama gradjenja i pronalaskom lifta, prvi oblakoder podignut je u Cikagu, (Chicago) 1884.godine. Projektovao ga je Vilijem Le Baron Dzeni (William Le Baron Jenney), (1832-1907).
Dzeni je usavrsio celicnu konstrukciju koja je obezbedjivala unutrasnji oslonac, sto je znacilo da spoljni zidovi vise nisu morali da nose tezinu brojnih spratova. Kako je cena zemljista u gradovima rasla, rasle su i zgrade postepeno.
- Detalji
- Napisao: Slobodan Maldini
Da bi se shvatio duh zen-a i njegov uticaj na arhitekturu, enterijer i druge oblike umetnosti, bitno je dublje razumevanje japanske estetike i razumevanje da je umetniÄÂki senzibilitet Japana nastao poreklom iz kineske kulture. Osnovna snaga vodilja japanske umetnosti i dizajna predstavlja orijentalna sposobnost da se shvati život iznutra a ne spolja.
- Detalji
- Napisao: Ivana Simonovic i Srdjan Zajic
Naјprеstizniје priznanjе u oblasti arhitеkturе – Pritzkеrova nagrada uspostavljеna је 1979. od stranе Haјat fondaciје kao godisnjе priznanjе arhitеktima ciје dеlo dеmonstrira splеt kvalitеta – talеnta, viziје i posvеcеnosti.
- Detalji
- Napisao: Arhitektura.co.yu
Ono što svi pamte o Maču Pikču, jeste njegov izvanredan položaj, što je velika nepravda prema gradu koji je mnogo više od panoramskog odmorišta.
- Detalji
- Napisao: Arhitektura.co.yu
Juvenat koji se u I veku nove ere žalio u svojim Satirama na njegovu neprekidnu uskomešanost, a stoga i stalnu, nepodnošljivu buku, ne bi ga danas prepoznao Rimski forum, haotično srce u koje se ulivao, hučan i snažan, život "najvećeg, najdugotrajnijeg, najbogatijeg i najprosvečenijeg carstva Zapada", danas je prostrana poljana po kojoj su rasuti komadi mermera.
- Detalji
- Napisao: Arhitektura.co.yu
Napoleon Bonaparta se iskrcao u Aleksandriji 2. jula 1799. godine. Sa sobom je doveo 38000 ljudi, među kojima 177 naučnika, književnika i stručnjaka iz različitih oblasti. Izabrao ih je jednog po jednog.
- Detalji
- Napisao: Arhitektura.co.yu
Rana ruska arhitektura bila je pretežno od drveta kao građevinskog materijala. Pošto u stara vremena nisu postojale testere i bušilice, drvo je sečeno sekirama i građevine su bile grubo konstruisane. Kuće su bile četvorougaone sa kosim krovom.
- Detalji
- Napisao: Arhitektura.co.yu
"Jer, kad u Heladu stigoše, ne bojahu se da skinu slike bogova, podmetnu vatru u hramove: oltari bejahu porušeni, kipovi polomljeni i oboreni sa svojih postolja, u zbrci..."
- Detalji
- Napisao: Arhitektura.co.yu
Poslovica veli da ljubav i planine pomera. Ali, ona veoma retko upošljava i arhitekte. Ljubavne radosti i strasti pretaču se u bajke i pesme, legende i poeme, sonete i romane, u nežne reči prošaptane ispod zvezda-saučesnica...
- Detalji
- Napisao: Naila Voljevica i Gordana Dulić
Krajem XIV veka, ekonomski, politički i kulturni centar, pod pritiskom Turaka, premešta se na sever u dolinu Velike i Zapadne Morave. Zahvaljujući bogatstvu zemlje i trgovini s Primorjem, razvija se kulturni život koji se manifestuje u izgradnji crkava.
- Detalji
- Napisao: Naila Voljevica i Gordana Dulić
Makedonija i južna Srbija, a posebno pokrajina Kosovo, su teritorije koje su bile pod uticajem vizantijske kulture. Makedonija je do kraja XIII veka bila u sastavu vizantijske države, pa su glavni ktitori crkava, nastalih u Makedoniji do XIII veka, vizantijsko plemstvo ili vizantijska pravoslavna crkva.
- Detalji
- Napisao: Naila Voljevica i Gordana Dulić
Grupa spomenika koja čini celinu, a sagrađena je za vreme Stevana Nemanje i njegovih prvih naslednika (XII vek) u Raškoj, od Morave do Jadranskog mora, pripada Raškoj stilskoj grupi.
- Detalji
- Napisao: Arhitektura.co.yu
Čuveni graditelj i pronalazač, upleten u dramu strasti, sklanja se u inostranstvo gde dobija ugledne poslove ali, optužen za podvođenje, biva osuđen na doživotnu robiju zajedno sa sinom.
- Detalji
- Napisao: Arhitektura.co.yu
Otkad je sveta, najveći problem za neimare nije bilo sagraditi lepu građevinu, već joj pronaći narucioca. "Narudžba" uglednog naručioca, po mogućnosti dobro plaćena, uvek je bila pokretačka snaga arhitekture.
- Detalji
- Napisao: Arhitektura.co.yu
Topovi su, zna se, poslednji argument kraljeva. Ali šta se događa kad topovi iznevere?
- Detalji
- Napisao: Arhitektura.co.yu
Herodot nam je ostavio prvi opis piramida u Gizi koje su ga oduševile. To je impozantan kompleks koji se uzdiže na zapadnoj obali Nila nedaleko od današnjeg luksuznog predgrađa Kaira.
- Detalji
- Napisao: Arhitektura.co.yu
Inigo Džons, arhitekt i scenograf na engleskom kraljevskom dvoru, naučio je u Italiji - gde je boravio od 1613. do 1614. u pratnji lorda Arundla, velikog sakupljača retkosti i umetničkih predmeta - da dvoranin nikad ne sme izgubiti prisebnost ili razočarati svog gospodara i vladara.